denir. Doymuş çözeltide çözünen maddeına da o maddenin o çözücüdeki "çözünürlüğü" denir.100 mL (100 cm3) veya 100 g çözücüde çözünebilen maddenin gramğırlığı olarak verilir. Örneğin, NaCl'ün sudaki çözünürlüğü 20°C da 36 g/100şartlarda 100 mL suda 36 g'dan daha fazla çözünmeyeceğişılır. Doygun hale gelmiş bu çözeltiye daha fazla NaCl ilave edildiği takdirde, ilavekatı halde kalacaktır. Böyle bir çözeltide, katı madde ileında bir dinamik denge söz konusudur.ızının, çökelen moleküllerin hızına eşit olmasıylağlanır. Doymuş bir çözelti için verilen çözünürlük değerinden daha az miktarda madde bulunduran"doymamış çözeltiler" denir.sıcaklığın ve çözünmenin yer aldığı ortamın diğer şartlarının
tan
gazlar d
de
s
ımlanması gerekir. Çoğunlukla çözeltiler normal atmosfer basıncında hazırlandığından,ışındaki maddelerin çözünürlükleri basınçtan söz etmeden verilir. Çünkü basınçğişimi, katıların sıvılardaki veya sıvıların sıvılardaki çözünürlüğünü etkilemez, fakat gazlarınıvılardaki çözünürlüğünü etkiler ve gazların çözünürlükleri basıncın artması
ile artar.
Kat
(Ünite 6'ya bakınız).ı ve sıvıların su içindeki çözünürlükleri genellikle sıcaklık ile artar, gazların
çözünürlükleri ise
s
büyük oldu
sıcaklıkla azalır. Bu nedenle, çözünürlük ifade edilirken mutlaka hangiıcaklıkta olduğunu belirtmek gerekir. Ayrıca gazların çözünürlüklerinde, basıncın etkisiğundan basıncın da belirtilmesi gerekir.
2. ÇÖZELT
İ VE TÜRLERİ
Çözelti terimini daha önce Ünite 1'de bir kar
özellikleri her yerinde ayn
vard
ışım türü olarak görmüştünüz. Çözeltiler, fizikselı olan homojen karışımlardır. Bir çözeltide en az iki bileşenır. Çözelti içinde miktarı çok olan bileşene "çözücü", miktarı az olan bileşene ise
"çözünen"
haz
denir. Çözücü ve çözünen; katı, sıvı veya gaz olabilir. Buna göre çeşitli çözeltilerırlanabilir.
Çözücü Çözünen Örnek Çözelti
S
S
S
Kat
Kat
Kat
Gaz Gaz Azotta oksijenin çözünmesi
Çözücü s
s
ise, gazlar içinde sadece gazlar çözündü
ıvı Sıvı Alkollü su (suda alkolün çözünmesi)ıvı Katı Tuzlu su (suda tuz çözünmesi)ıvı Gaz Amonyaklı su (suda amonyağın çözünmesi)ı Sıvı Amalgam (gümüşte civanın çözünmesi)ı Katı Pirinç (bakırda çinkonun çözünmesi)ı Gaz Palladyumda hidrojenin çözünmesiıvı ise, çözünenin sıvı, katı, gaz oluşuna göre 3 türlü; çözücü katı ise, çözüneninıvı, katı, gaz oluşuna göre de 3 türlü çözelti hazırlamak mümkün olabilir. Çözücü gaz olduğundağünden tek tür çözelti hazırlanabilir. Katı
ve s
Bütün bunlar aras
ıvılarla gazlar homojen çözelti oluşturmazlar.ında en sık kullanılan çözelti türleri sıvıda katı, sıvıda sıvı, sıvıda gaz
çözeltileridir. Bu tür çözeltiler çözücüsü
su ise "sulu çözelti" adını alırlar. Biz burada
çözelti
terimini genellikle sulu çözelti anlamında kullanacağız.
miktar
Çözünürlük genellikle
cinsinden a
mL'dir. Bu ifadeden NaCl'ün verilen
anla
edilen NaCl çözeltide çözünmeden
o maddenin doygun çözeltisi temas halindedir ve aralar
Bu denge çözünen moleküllerin h
sa
çözeltilere ise
Çözünürlük belirtilirken,
